In het kort:

• Woningbezitters in dure huizen lijken niet mee te doen met de verduurzaming.
• Zeven van de acht gemeenten met de hoogste WOZ-waarden hebben veel huizen met lage energielabels.
• GroenLinks-wethouder Heemstede: oude woningen zijn lastig te verduurzamen.

In Heemstede, Laren en Bloemendaal staan uitzonderlijk veel slecht geïsoleerde huizen.
En niet alleen daar: zeven van de acht gemeenten met de hoogste gemiddelde WOZ waarden
kennen meer huizen met een laag energielabel dan het landelijk gemiddelde. De
laatste vijf jaar is het percentage niet-duurzame woningen er bovendien weinig verbeterd,
blijkt uit data van de Klimaatmonitor van Rijkswaterstaat die het FD heeft geanalyseerd. Meer dan 35% van de geregistreerde huizen in Heemstede heeft een label in categorie E, Fof G, de minst duurzame categorieën. Daarmee presteert Heemstede het slechtst van alle Nederlandse gemeenten. In Laren en Bloemendaal is ruim 30% van de huizen slechtgeïsoleerd, in Wassenaar ruim een kwart. Dat is fors hoger dan het landelijk gemiddelde van 16%.

Cijfers uit 2015 en 2020 suggereren dat er weinig vooruitgang is geboekt bij het verduurzamen van de huizen. Terwijl het aantal gelabelde woningen in Nederland met ruim twee miljoen steeg, nam het aandeel minst duurzame woningen gestaag af. In Heemstede en Bloemendaal, waar het aandeel gelabelde woningen ongeveer verdubbelde, steeg het percentage woningen met E-, F- of G-label juist.
Dirk Brounen, hoogleraar vastgoedeconomie aan de Universiteit van Tilburg, noemt het’wrang’ dat er in rijke gemeenten zoveel slecht geïsoleerde huizen staan. ‘We proberen gewone mensen over te halen hun huis te isoleren of van het gas af te gaan. Dat is voor mensen met een lager inkomen een heel grote, dure stap. Tegelijkertijd lopen gefortuneerde villabewoners niet bepaald vooraan in de transitie, dat laten deze cijfers welzien.’

Het energielabel voor woningen en gebouwen bestaat sinds 2007. Huizen die worden verkocht moeten verplicht over zo’n label beschikken. Eigenaren kunnen er ook een aanvragen. A is de hoogste score, G de laagste. Het gemiddelde van Nederland is label C. Oude, slecht geïsoleerde huizen, waarvan gemeenten als Bloemendaal en Heemstede er relatief veel hebben, krijgen meestal een G-label.

‘Warmte glipt door de kieren naar buiten’

Juist voor huizen met een E-, F- of G-label is verduurzaming de moeite waard, is de overtuiging van hoogleraar Brounen. ‘Bij woningen met G-labels glipt de warmte bij wijze van spreken door de kieren naar buiten.’

Isolatie van het dak, de vloeren en de muren in combinatie met dubbel glas kunnen een G- label al veranderen in het duurzamere label C. Maar dat kost wel wat: de Vereniging Eigen Huis spreekt van ’tienduizenden euro’s’ die nodig zijn om een oudere, vrijstaande woning voldoende te verduurzamen.

Brounen kan wel begrijpen dat de villagemeenten slecht scoren. ‘In Bloemendaal en Wassenaar hebben we het in veel gevallen over romantische, chique villa’s. Bewoners zijn kennelijk niet snel geneigd dubbel glas te plaatsen, laat staan dat ze zonnepanelen op hun rieten dak leggen. Terwijl zij er financieel gezien wel toe in staat zouden moeten zijn.’

De gunstige huizenmarkt geeft woningeigenaren bovendien weinig prikkels om te verduurzamen. Zelfs miljoenenpanden van begin vorige eeuw die het G-label dragen zijn in een gemeente als Bloemendaal binnen enkele weken verkocht, leert een blik op Funda.

Brounen denkt dat er meer financiële prikkels nodig zijn om de eigen woning te verduurzamen. ‘De overheid kan fiscale voordelen bijvoorbeeld afhankelijk maken van de duurzaamheid van de woning. Het huidige beleid werkt in de rijkere gemeenten nog niet, dat is wel duidelijk.’

‘Heemstede werkt er hard aan’

In 2019 schaarden de 355 Nederlandse gemeenten zich met ruim 99% bijna unaniem achter het Klimaatakkoord. Dat akkoord kan alleen worden gehaald als ook de zogeheten gebouwde omgeving zijn doelstellingen haalt. De CO2-uitstoot van woningen en bedrijfspanden moet over een kleine tien jaar met 3,4 miljoen ton zijn afgenomen. In het akkoord staat dat gemeenten de regie krijgen bij de energietransitie, bijvoorbeeld door bewoners te stimuleren van het gas af te gaan en hun woning beter te isoleren.

Heemstede is er hard mee bezig, zegt wethouder Nicole Mulder (GroenLinks). ‘De gemeente werkt aan trajecten om verduurzaming waar mogelijk te bevorderen, zoals collectieve zonne-energie- en isolatieacties.’ Maar een groot deel van de koopwoningen in Heemstede is gebouwd in de jaren dertig, of nog eerder. Mulder: ‘Dat maakt het lastig om ze te verduurzamen.’

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten onderschrijft dat. Volgens de VNG doen gemeenten ‘er alles aan doen om verduurzaming te bevorderen’. Maar de belangenbehartiger van gemeenten geeft toe ‘dat dit in een groot monumentaal pand nog niet zo makkelijk is’.

(Bron: FD, 7 mrt 2021)